آب‌ مروارید (کاتاراکت) به کدر شدن عدسی چشمی گفته می‌ شود. عدسی چشم که در پشت عنبیه و مردمک قرار دارد، شبیه لنز دوربین عکاسی عمل کرده و سبب تمرکز تصویر بر روی شبکیه می ‌شود. عدسی چشم طوری نور را متمرکز می کند که اشیای دور و نزدیک روی شبکیه افتاده و اشیا به وضوح قابل دیدن باشد.

 

عدسی از آب و پروتئین ساخته شده است؛ پروتئین ها موجب شفافیت عدسی می شود و نور از لابه لای آنها عبور می کند؛ در صورت تغییر پروتئین ها، عدسی کدر می شود و بیماری آب مروارید را به وجود می آورد. تنها راه درمان بیماری چشمی آب‌ مروارید، جراحی است و هیچ راه دیگری برای شفاف ساختن مجدد آن، وجود ندارد.

نشانه های بیماری چشمی آب مروارید

تاری دید بدون درد، دیدن نقاط نورانی، کاهش دقت بینایی، تیره شدن رنگ ها و پراکندگی نور از نشانه های بیماری چشمی آب مروارید است.

روش عمل جراحی بیماری چشمی آب مروارید

در جراحی کاتاراکت، عدسی طبیعی چشم بیمار که دچار کدورت شده است با یک عدسی مصنوعی شفاف تعویض می شود. این عمل به طور معمول، نزدیک به 30 تا 60 دقیقه طول می کشد و در صورت همکاری بیمار، نیازی به بیهوشی عمومی ندارد و با بی حسی موضعی قابل انجام است.

مراقبت های پیش از عمل جراحی بیماری چشمی آب مروارید

• برای حمام کردن، پلک‌ها و مژه‌ها را شب پیش از عمل شسته و سیگار کشیدن از روز پیش از عمل متوقف شود.

•  در صورت استفاده از داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین، وارفارین، پلاویکس به پزشک بیهوشی اطلاع داده و شب پیش از جراحی، شام سبک استفاده شود و در مورد خوردن صبحانه در روز عمل باید با نظر پزشک باشد.

• فرد بیمار در مورد مصرف یا قطع داروهای فشارخون و قندخون پیش از عمل باید با پزشک خود مشورت کند.

• مصرف قطره های گشاد کننده مردمک، پیش از عمل جراحی از سوی پرستار انجام شود.

مراقبت های پس از عمل جراحی بیماری چشمی آب مروارید

• پس از عمل تا نخستین معاینه پزشک، نباید پانسمان روی چشم بیمار باز شود.
• داروها و قطره‌ ها باید طبق دستور پزشک مصرف شده و پس از باز شدن پانسمان چشم، قطره ها طبق دستور پزشک آغاز شود.
• شستن دست ها پیش از ریختن قطره ها، ضروری بوده و قطره ها سر موقع مصرف شود.
• مصرف قطره های چشمی تا یک ماه پس از عمل جراحی لازم است.
• از مصرف خودسرانه داروها، خودداری شود.
• مصرف صحیح و به موقع داروها پس از عمل جراحی، در میزان موفقیت عمل تاثیر بسزایی دارد.
• از مالیدن و فشار دادن چشم خودداری شود، زیرا ممکن است در روند ترمیم طبیعی زخم تداخل ایجاد کرده و موجب سوزش و خارش چشم شود.
• فرد به سمت چشم عمل شده نخوابد و از خوابیدن روی شکم پرهیز کند.
• مطالعه و تماشای تلویزیون اشکالی ندارد.
• برای محافظت چشم در برابر نور آفتاب باید از عینک آفتابی استفاده شود.
• فرد پس از عمل جراحی بیماری چشمی آب مروارید، درد مختصری دارد که در صورت نیاز، از ضد درد مانند استامینوفن استفاده می شود.
• پس از 3 تا 4 هفته پس از عمل جراحی می توان، رانندگی را آغاز کرد.
• دید فرد بیمار پس از عمل، ممکن است کامل نباشد، اما به تدریج کامل می شود.
• نماز خواندن از روز عمل با تیمم با سنگ تمیز و وضوی جبیره مانعی ندارد، اما تا یک هفته از سجده کردن خودداری شود و مهر به پیشانی نزدیک شود .
• باید از خم شدن، زور زدن، برداشتن اشیای سنگین و ماندن در یک موقعیت طولانی در هفته نخست خودداری شود.
• فرد بیمار در این مدت نباید سر خود را به جلو خم کند. در صورتی که مجبور شد، چیزی را از روی زمین بر دارد، از کمر خم نشود، بلکه زانوها را خم کرده و سر را صاف نگه دارد و باید از زور زدن و عطسه و سرفه شدید خودداری کند.
• زمان حمام کردن را از پزشک سوال کرده و شستشوی سر و صورت نزدیک به پنج تا دوازده روز پس از عمل توصیه می شود؛ در زمان حمام کردن، از تماس آب و مواد شوینده به چشم پرهیز شود، اما موقع شستن سر و صورت چشم ها بسته باشد و به پلک ها فشار وارد نیاورده و از شامپو و صابون بچه استفاده شود.
• پس از عمل جراحی آب مروارید، احتمال جدا شدن شبکیه وجود دارد، در صورت داشتن نشانه هایی مانند دیدن نقاط نورانی جلوی چشم، کاهش بینایی و درد، افزایش قرمزی و ترشح فراوان از چشم، باید به پزشک مراجعه شود.

دکتر «حسین جمالی» فوق تخصص قرنیه مرکز آموزشی درمانی خلیلی